Türkiye ile İran arasındaki üst düzey diyaloğun sürmesi kapsamında İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ziyareti önemli bir aşamayı ve ortak gündemdeki meseleleri ele almak için uygun bir kilometre taşını oluşturuyor.
Ziyarette ikili ilişkilerin yanı sıra, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İranlı mevkidaşlarıyla yoğun temas halinde olduğu Gazze hususundaki son gelişmeler dde dahil bölgesel meseleler de ele alınacağı belirtildi.
Irak, Suriye, Güney Kafkasya, Afganistan gibi bölgesel konuların ziyarette ele alınması tahmin edilirken, Türkiye'nin İran'dan somut beklentilerinden biri olan terörle mücadele konusunda somut işbirliği ön plana çıktığı vurgulanıyor.
560 kilometrelik uzun bir sınır paylaşan Türkiye ve İran’ın bu sebepten, başta PKK ve bölücü terör örgütü PKK'nın İran kanadı PJAK olmak üzere tüm terör örgütlerine karşı ortak mücadele ve işbirliğinin etkin şekilde sürdürülmesi bekleniyor.
İki ülkenin içişleri bakanlıkları arasında diyalog mekanizmaları mevcut. Diplomatik kaynaklara göre, ortak bir anlayış olmasına rağmen Türkiye, İran'dan ilave adımlar atmasını da bekliyor.
2 SINIR KAPISI DAHA AÇILACAK
Türkiye'nin İran sınır hattı boyunca ticaret merkezleri kurulmasıyla sınır ticaret havzası oluşturulması önerisi üzerinde de planlama yapılıyor.
Ocak ayının sonuna doğru Tahran'da Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı'nda iki ülke arasındaki ticaretin geliştirilmesi için çalışma yürütülecek.
İki ülke sınırında Gürbulak, Kapıköy ve Esendere sınır kapıları yer alıyor. 2021'de Gürbulak kapısının modernizasyon çalışması nedeniyle iki ülke arasındaki taşımacılık ve yolcu geçişleri diğer 2 kapıda yoğunlaştı. Ancak bu sene içerisinde Gürbulak'taki çalışmalarının nihayete ermesiyle geçişlerin normale dönmesi bekleniyor.
Diğer yandan, İran ile Türkiye, 2 sınır kapısının açılması için çalışırken, İran tarafının da kabul etmesiyle Van'dan bu kapıların açılması söz konusu olduğu söylendi.
30 MİLYAR DOLAR TİCARET HACMİ HEDEFLENİYOR
Kalabalık nüfuslu bölgesel güç olma niteliği taşıyan iki ülkenin yaklaşık 6 milyar dolar düzeyinde olan ticaret hacminin için 30 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.
Türkiye, İran'da yaptırımlara yol açan nükleer anlaşmanın tekrar yürürlüğe girmesini destekliyor.
İran ile Türkiye arasında Tercihli Ticaret Anlaşması uyarınca bazı ürünlerde ticari kolaylık sağlanıyor. İran'ın Türkiye'nin 68 ürününü anlaşma kapsamından çıkarmasından sonra bu ürünlerin tekrar anlaşmaya alınması ve anlaşmanın daha da genişletilmesi bekleniyor.
Ayrıca Türkiye, İran halkı tarafından en çok tercih edilen turizm merkezi. Türkiye'nin verilerine göre, geçen yıl 2,3 milyon İranlı turist Türkiye'yi ziyaret ederken, Türkiye'den İran'a giden turist sayısı 357 bin olarak kayda geçti.
ULAŞIM ALANINDA GELİŞMELER YAŞANABİLİR
Ticaret Bakanlığı verilerince, İran'daki Türk müteahhitlik firmaları toplam 4,6 milyar dolarlık 56 proje üstlenirken, Türk Hava Yolları'nın da İran ile frekans artırımı
Tahran ile Van arasında Covid-19 salgını sebebiyle aksamaya uğrayan tren yolcu hattı seferlerinin tekrar başlatılması
Yaklaşık 2 yıldır Orta Asya'dan gelerek İran'dan transit geçen Türk taşımacılardan alınan akaryakıt fiyat farkının kaldırılması
Akaryakıt uygulamasının kaldırılmasının ardından iki ülke tarafından Kara Ulaştırması Karma Komisyonu'nun toplanması
Türkiye'nin önemli doğal gaz tedarikçilerilerinden olması sebebiyle İran'la enerji alanında işbirlikleri
Zenzegur Koridoru dahil bölgede ulaştırma ve bağlantısallığı güçlendirecek ortak çabalar
YAKLAŞIK 10 ANLAŞMA İMZALANACAK
Reisi'nin Türkiye ziyareti kapsamında kültür, bilim, medya, içişleri, taşımacılık, ticaret ve ekonomi gibi çeşitli alanlarda yaklaşık 10 anlaşmasının imzalanması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Reisi'nin yanındaki Türkiye'ye gelecek heyette dışişleri, yol ve şehircilik, ticaret, petrol, elektrik ve enerji, içişleri ve savunma bakanlarının da bulunacağı tahmin ediliyor.
Resmi görüşmelerden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve mevkidaşı Reisi'nin İran'da iş yapan Türk yatırımcı ve iş insanlarıyla bir araya geleceği de tahmin ediliyor.
İRAN İLE İLİŞKİLERİNDE GELİŞMELER KAYDEDİLDİ
Diplomatik kaynaklardan alınan bilgilere göre, İran ve Türkiye, ikili ilişkilerinde içişlerine karışmama, karşılıklı saygı, iyi komşuluk ilkeleri temeli ön plana çıkmakta. İki ülke halkı arasında derin, tarihi ve kültürel bağlar da bulunuyor.
İki ülke arasındaki ilişkiler, bölgesel istikrar ve refah bakımından da önem teşkil ediyor. Cumhurbaşkanı Reisi'nin komşu ve bölge ülkeleriyle ilişkilere önem veren dış politikasıTürkiye açısından memnuniyet verici olarak karşılanıyor.
İki ülke arasındaki Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK), 2014'te kurulmuş ve son toplantısı da 19 Temmuz 2022'de Tahran'da yapılmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve mevkidaşı Reisi, en son 8 Kasım 2023'te Taşkent'te düzenlenen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 16. Zirvesi'nde bir araya gelmişti. Dışişleri Bakanı Fidan 3 Eylül 2023'te Tahran'ı ziyaret etmiş ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, 1 Kasım 2023'te Türkiye'ye gelerek Gazze'de yaşananları ele almıştı.
Dışişleri Bakanlığı, 11 Aralık 2023'te İran’ın başkenti Tahran'da protokol görüşmeleri yürütürken 20 Aralık'ta bakan yardımcısı düzeyinde Tahran'da siyasi istişareler yapıldı.
