12 Eylül 1980’de askerî darbe yapan Kenan Evren ve kuvvet komutanları “kurucu meclis” oluşturarak yeni bir anayasa yaptırdılar.

7 Kasım 1982’de halk oylaması yüzde 91,37 oyla kabul edildi.

Bu Anayasa'da 7 kısım, 177 madde ve 16 geçici madde vardı.

O günden bugüne tam 21 kez değişikliğe uğrayarak;

*194 maddesinden 80'i değiştirildi,

*3 madde yürürlükten kaldırıldı,

*Eklenen 3 geçici maddeden 2'si çıkarıldı.

16 Nisan halk oylamasında Yüksek Seçim Kurulu’nun “geçersiz” oyları yasaya aykırı olarak “geçerli” sayma kararı sonucu;

-93 yıllık Parlamenter Rejim sonlandı. Tek Adam Rejimi kabul edildi.

Nasıl olduğuna ilişkin Ahmet Davutoğlu’nun tarihî anılarını dün yazdım.

2002’de tek başına iktidar olan Recep Tayyip Erdoğan’a soruyorum;

-2002- 2023 döneminde Parlamenter Rejim yürürlükte iken ya da,

-Tek Adam Rejimi ile ne istedin de yapamadın?

AKP, Parti hukukçularından aldığım bilgilere göre Erdoğan’ın yeni Anayasa ile hedefleri şöyle;

1. Yüzde 50+1 barajını değiştirmek ve en çok oy alan 2 adayın ikinci turda yarışması hükmü geliyor.
2. Seçilmiş Cumhurbaşkanının iki yardımcısı ile birlikte seçilmesi sağlanıyor.
3. Anayasa Mahkemesi’nin yetkileri sınırlanıyor ve “Yüksek Mahkeme” statüsünden çıkarılıyor. Cumhurbaşkanı kabinesinin çıkardığı Meclis’in onayladığı yasaların “Anayasaya aykırılık” denetimine tabi olmaması sağlanıyor.
4. Siyasi parti kapatarak, siyasetçilerin yargılanması için, "Yüce Divan" adlı mahkeme kuruluyor.
5. Türban serbestliğinin Anayasa’da yer alması ve ancak üçte iki çoğunlukla değiştirilmesi.
6. Cumhurbaşkanı yeminindeki “Tarafsızlık” ilkesinin kaldırılması.
7. TBMM Başkanı'na arabuluculuk görevi verilmesi. 100 yıl önce kuruluş ilkelerinden "Millî birliği sağlama" amacıyla cumhurbaşkanından alınan "tarafsız" ilkesi Meclis Başkanı'na veriliyor.
8. Yasama, yürütme ve yargı başlıkları ile "Cumhuriyetin Temel Organları", yeniden yapılandırılıyor. Yüksek mahkemeler yeniden tanımlanıyor.
9. Meclis için başkanına “tarafsız” görevi verilirken Meclis’e de "Millî birliği sağlama" yükümlülüğü veriliyor.
10. Yürütmenin başı Cumhurbaşkanı için "Kurumsallaşmış başkanlık sistemi" ile yasa çıkarıp Meclis onayına sunması ve salt çoğunluk ile kabulü halinde “Anayasaya aykırılık” için AYM’ye gidilememesi sağlanıyor.
11. Milletvekillerinin dokunulmazlığı ve kaldırılmasına bağlı milletvekilliğinden düşürülmesi kolaylaştırılıyor.
12. Cumhurbaşkanlığı, “Başkan" ve "İdare" olarak yapılanıyor.
13. Başkanlık kabinesi anayasal statüye dâhil edilirken, milletvekillerinin de bakan olabilme imkânı getiriliyor.
14. "Türkiye Diyanet Kurumu" adı altında il ve ilçelerde daha güçlü yapılandırma ve kadrolaşma sağlanıyor.
15. Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilerinin çatışmasını önleyecek yeni anayasal hüküm getiriliyor.
16. Sadece bütçenin değil, Başkanlık Hükümet Programı'nın da Meclise sunulması sağlanıyor.
17. Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulması için Mecliste aranan beşte üç çoğunluk salt çoğunluk olarak düzenleniyor.
18. Cumhurbaşkanına uluslararası anlaşmaların iptali ve onaylaması konunda yetki veriliyor. Bu karar da Mecliste salt çoğunluk ile yasalaşacak.

Bu doğrultuda akla gelen sorular şunlar;

-Anayasa’daki “Türk Vatandaşlığı” tanımı nasıl ifade edilecek?

-“Türk Milleti” ifadesi nasıl değişecek?

-“Laiklik ilkesi” nasıl korunacak?

-“Ulus devlet” tanımı kalkacak mı?

-“Bölgesel Yönetim” yani federasyonlara bölünme olanağı sağlanacak mı?

-“Din ve vicdan hürriyeti” maddesindeki tanımlar değişecek mi?

-1982 anayasası ile sınırlandırılan çalışanların “Grev Hakkı” 1980 öncesindeki gibi yasal hakka kavuşacak mı?

-“Sığınmacılar” ve “Türk Vatandaşlığı verilenler” konusunda düzenleme yapılacak mı?

Göçmen sorunu çözülmeden ve sığınmacıların oy kullanma hakkı devam ederken “Parlamenter Rejim” kabul edilmeden yeni Anayasa asla düşünülmemelidir.