YENİÇAĞ / Özel Haber - Merve KIZILALP
50 bine yakın can kaybının gerçekleştiği Kahramanmaraş depreminin ardından daha vatandaşların yaraları sarılmamışken uyarılarda bulunan deprem bilimci Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, aynı acıların tekrar yaşanmaması için bir bölgeyi uyardı.
Stres taşıyan fayları tek tek açıklayan deprem bilimci Üşümezsoy; Kozan, Ceyhan ve Malatya-Yeşilyurt fayına dikkat çekerek "aynı fayın iki ucunda stes var" dedi.
"AYNI FAYIN İK UCUNDA STRES VAR"
Üşümezsoy, "6 Şubat'ta kırılan fay hattının Elbistan blogunu çökertmesiyle Engizek dağları, Kuzey Kahramanmaraş blogunun yükselmesi ve doğuya doğru hareket etmesiyle kırılmıştır. Bunun doğudaki devamı Doğanşehir'den Malatya'ya ve Yeşilyurt'a doğru giden fay hattıdır. Fayın devamı ise Çardak fayı, Göksun fayı ile birleşerek Ceyhan'a doğru uzanan bir fay hattı oluşturmaktadır. Bu durumda fayın iki tarafı da Adana'da iki tarafı da stres dolan fay hattında depremi oluşturur. Biri Ceyhan-Adana, diğer ucu ise Yeşilyurt-Malatya" dedi.
Malatya'da bulunan kuzey güney yönlü fayın (Akçadağ ve Van'a giden) ve Çelikhan'a doğru giden fayın kırılan faylar olmadığının altını çizen Üşümezsoy, bunlar arasında bulunan Malatya-Yeşilyurt fay hattı olduğunu belirtti. Bu fayın Elazığ'a doğru uzandığını belirtti.
Güneydeki kırılmayı ise Üşümezsoy, Ölüdeniz fayında, Amik ovasının doğu kenarındaki Gaziantep'teki kırılma olarak tanımladı. İkinci kırılmanın ise Pazarcık Islahiye'den, Pazarcık Gölbaşı'na kadar olan kırılma olduğunu ifade etti.
Üçüncü kırılmayı tanımlayan Üşümezsoy bu bölgeyi ise İslahiye'den Kırıkkale'ye doğru giden hattaki kırılma olarak açıklamıştır. Üşümezsoy, bu kırılmanın Arap yakasının doğuya doğru hareket etmesine sebep olduğuna dikkat çekerek ikinci kırılmanın ise Elbistan bloğunun çökmesi ve Kahramanmaraş-Engizek bloğunun doğuya doğru hareket edip Yeşilyurt-Malatya'daki faya stres yüklemesi ile gerçekleştiğini belirtti. 6 Şubat tarihinde bu faydaki depremin Yeşilyurt'taki depremin streslenmesi ile oluştuğunu belirten Üşümezsoy diğer taraftan güneyde İslahiye-Kırıkhan- Hassa hattı boyunca fay hattının stres yüklediği Antakya Samandağ fay hattının da 6.4'lük depremle kırıldığını belirtti. Bununla birlikte Elbistan-Çardak ve Göksun fayının stresle de dolduğunun bilindiğine değindi. Üşümezsoy, "Elbistan koyunun kırılmasıyla Doğanşehir'den Malatya'ya doğru uzanan Yeşilyurt fay hattında stres yüklenmiştir. 5.2'lik deprem bu fayda olmuştur. Geçen hafta Kozan'da olan 5.5'lik deprem yine bu fay hattının Batı ucunda Elbistan fayının Batı ucunda gerçekleşmiştir. Fay kırıldığı zaman makaslama sonrası ve normal stresin oluşturduğu stres birlikte boşalır ve bölgeye doğru stres aktarır. Bu blokta da Kahramanmaraş Engizek bloğu doğuya doğru giderek Yeşilyurt fayına stres yüklemiştir. Aynı şekilde Ceyhan ve Göksu'ya giden stresle yüklenmiştir." dedi.
Bölgedeki 6 Şubat depremlerinin takip ettiği etkilerin Yeşilyurt, Kozan ve Ceyhan hattında kendini gösterdiğine dikkat çeken Üşümezsoy "Kozan-Ceyhan hattındaki son yüzyılda olan depremlerin (6.2, 6.4 ve 6.6 büyüklüğündeki depremler) bu depremleri oluşturmuştur. Son 1998'de olan deprem de bunlardan biridir. Bu anlamda 6,5'in altında deprem potansiyeline sahiptir ve bu bölge risk taşımaktadır. Yeşilyurt Elazığ hattı olarak tanımlanan bu fayda yine 6 ve 6.5'lik deprem potansiyeli bulunmaktadır bölgede asıl deprem yaratıcı güç Arap yakasının kuzeye doğru stres yüklenip giderek doğuya doğru gitmesiyle bölgenin stres yüklenmesinden oluşmuştur. Bu da Amanos dağlarındaki depremi gerçekleştirmiştir" dedi.
Diğer depremlerin ise Elbistan kırılması sonucu oluştuğunu söyleyen Üşümezsoy "Elbistan kırılmasının da etkilediği alan Yeşilyurt ve Ceyhan hattı üzerindedir." dedi. Durumu açıklamak için bir harita paylaşan Şener Üşümezsoy haritadaki beyaz okları asimetrik yanlı hareketler olarak tanımlamıştır. Elbistan depreminde "Doğanşehir ile Ceyhan arasındaki sürgü fayı çalışmamıştır onun yerine Yeşilyurt fayı çalışmıştır" dedi.
"6 Şubat depremlerinden sonra kırılan faylar morla gösterilmiş kırmızı noktalar kümelenerek artçı depremleri oluşturduğu alan olarak tanımlanmıştır kırmızı çizgi ve elips içindeki kırmızı çizgiler Ceyhan payı ve Malatya Yeşilyurt fayıdır, bu kırılan sistemin iki ucundaki stres yüklenen faylardır" ifadelerini kullandı.
Yukarıdaki haritada görülen kırmızı noktalar 5.3'lük Yeşilyurt depreminin artçılarının dağılımıdır. Mavi çizgi ile görülen kesim Elbistan fayı ve Sivrice-Pütürge fayıdır. Siyahla gösterilen kesim ise kırılmayan Çelikhan-Doğanşehir fayı. Kırmızıyla gösterilen kesim ise risk taşıyan bölge denilebilir. Bu bölge Yeşilyurt fayıdır.
Üşümezsoy bölgeyi "Güneybatı'da Çığlık, kuzeydoğuda Gözen arasında uzanan bu fay hattı 6 Şubat depreminde stres yüklenmiş, ondan bir ay sonra kırılmış artçı depremle kırılan fay hattıdır. 6 Şubat Kahramanmaraş depreminin 21 gün sonrasında meydana gelen Yeşilyurt fayında 5.6'lık deprem gerçekleşti. Burada da 5.3'lük deprem oldu. Bu da fay üzerinde stres oluştuğunu gösteriyor. 6 Şubat'ta kırılan fayın üzerinde olan artçı değil ayrı bir faydaki stres birikimi ile olan depremlerdir. Benzeri ise Antakya-Defne-Samandağ'da olan 6.4'lük deprem de artçı bir deprem değil kırılmayan Antakya fayı üzerinden oluşan depremdir" ifadeleriyle açıkladı.
