2023 Cumhurbaşkanlığı seçim sonucuna; en düşük aylığın 7.500 TL’ye çıkarılması ve emeklilikte yaşa takılanların emekli edilmesi etki etti. Nitekim emeklilikte yaşa takılanların talepleri, düşük aylık yakınmaları hâlâ hafızalarımızda canlı. Bundan ötürü de 2024 Yerel Yönetimler Seçimi yaklaştıkça, sosyal güvenlik konularına ilişkin açıklamalar da artmaya başladı. Seçimin anahtarı yine sosyal güvenlik alanındaki gelişmelerde gözüküyor. Zira seçmenin gerçek gündemi genelde çalışma hayatı ve emekliliği ile ilgili.

Bu seçimde de; en düşük aylığın artırılması, ev hanımlarına emeklilik ve Bağ-Kur emeklilik koşulları ile SSK emeklilik koşullarının eşitlenmesi konuları konuşuluyor. Diğer taraftan 08/09/1999 sonrası ilk defa işe girenlerin kademe taleplerine verilecek yanıt da önemli olacak. Doğal olarak da tüm bu konular, merkezi yönetim çatısı altında değerlendiriliyor.

Öte yandan yerel seçim adaylarının da sosyal güvenlik konularının seçmenin kalbine giden yol olduğunu keşfettikleri görülüyor. Emeklilere belediye tarafından ikinci bir emekli aylığı verilmesi vaadi de bu çerçevede karşımıza çıkıyor. Her ne kadar seçim sonucu için pratik ve sempatik bir yol olarak gözükse de, belediyelerin emeklilere aylık vermesi kendi içinde ciddi sorunları da beraberinde taşıyor.

Öncelikle Türk idare yapısının merkezî ve yerel yönetim olarak ikiye ayrıldığını, sosyal güvenlik konularında da özerk bir statüye sahip olduğunu başköşeye koymak gerekli. Çalışma hayatına ve sosyal güvenliğe ilişkin düzenlemeler de merkezî yönetimin içinde özerk bir yapıda yürütülmektedir. Bunun da birçok nedeni vardır. En önde de; sosyal güvenlik gibi bireyin ve toplumun risklerine yanıt veren bir yapının nesnel ölçütlere göre yapılanmasının şart olması gelir. Aksi durumda belediye belediye farklı uygulamalar doğar ki; bu da toplumda huzursuzluğa neden olur.

Ayrıca belediyelerin aylık vermeyi düşündükleri emeklileri, belirli bir kıstasa göre ayırmaları da sorunları ikiye katlayacaktır. İhtiyaç sahibi emeklileri tespit etmek ve objektif kriterlere bağlamak belediye açısından yepyeni bir iş olacaktır. Emeklinin gelir durumunu, belediye sınırlarındaki mal varlığını, diğer belediye sınırları içindeki mal varlığını, banka hesaplarını, menkullerini, şirketi ya da iş yeri olup olmadığını, giderlerini ve benzeri bilgileri, bilmeye gerek olacak; akabinde de ihtiyaç sahibi olup olmadığını nesnel olarak değerlendirmek gerekecektir. Tüm bunların sonucunda memnun olan kadar memnun olmayan bir kümeden; yakınmalar, şikâyetler, teftişler, incelemeler ve dava süreçleri adı ardına gelecektir. Bu nedenle yerel yönetimlerin görevleri çerçevesinde kalan konulara odaklanmaları ve sosyal güvenlik konularını merkezi yönetime bırakmaları en doğrusu olacaktır.

Belediye Kanunu; belediyelere dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yardım ve sosyal hizmet verme görevi vermiştir. Dezavantajlı olarak görülen bu grupların hayatlarını kolaylaştırmaya yönelik düzenlemeler elbette yerinde olacak ve seçim kampanyalarında da öne çıkarılabilecektir. Ancak emeklileri bu kapsamda değerlendirmek belediye olanaklarını aşacağı gibi, farklı belediyelerde yaşayan emekliler arasında da sorunlara yol açacaktır. Bu nedenle emekli aylığı konusunu merkezi yönetime bırakmak yerinde olacaktır. Sezar’ın hakkı, Sezar’a.

//////////////////////////

BİR SORU BİR YANIT

8 aydır isteğe bağlı sigorta ödüyorum. SSK emekliliği için eksik günlerimi tamamlamaya çalışıyorum. İsteğe bağlı ödediğim primi arttırmam olanaklı mı? Emekliğime faydası olur mu?

Ödeyeceğiniz primi arttırabildiğiniz gibi azaltabilirsiniz de. Bu yönde yapacağınız beyan (E-devlet ekranından) ile yeni rakamı belirleyebilirsiniz. Beyanı yaptığınız tarihteki ay esas alınacaktır. Yeni tutardan prim ödemeye, değişiklik yaptığınız aydan başlarsınız. Siz bu yeni tutarı değiştirmedikçe sonraki aylar için de aynı tutardan prim ödemeye devam edersiniz. Diğer taraftan daha fazla prim yatırmanızın emekli aylığına etkisi olumlu olacaktır. Özellikle de ortalama aylık kazancınızın üstünde yapacağınız bildirimler, ileride bağlanacak emekli aylığında etkili olabilecektir. Ayrıca isteğe bağlı sigorta bildirimlerinizin 4/b (Bağ-Kur) sigortalılık statüsünde değerlendirildiğini bilmenizde yarar var. Şayet son yedi yılda en fazla bildiriminiz 4/b (Bağ-Kur) sigortalılık statüsünden olursa; Bağ-Kur emeklilik koşulları geçerli olacaktır.

Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com