İnsanlar gerek hasta olmadan önce gerekse sağlıklarını korumak için hastalıkları tanımayı tercih ediyor. Bu hastalıklardan birisi olan kan kanseriyle ilgili detaylar…
LÖSEMİ NEDİR?
Lösemi en sade ifadesiyle kan kanseri olarak ifade edilebilir. Kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin çeşitli sebeplerden dolayı gelişiminin duraklaması ve kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu oluşan kan kanseri öncelikli olarak kemik iliğine ve daha sonra da tüm organlara yayılabilir.
LÖSEMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Diğer kemik iliği hastalıkları belirtileri ile benzerlik gösteren löseminin en belirgin bulguları arasında kansızlığa bağlı olarak gelişen halsizlik, solgunluk, çabuk yorulma ve nefes darlığı bulunur.
Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle ortaya çıkan enfeksiyonlar ve trombositlerin etkilenmesine bağlı olarak oluşan burun, diş ve diş eti kanamaları, cilt altında beklenmedik kanamalar, morarmalar ve cilt üzerinde toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı döküntüler (peteşiler) lösemi belirtileri arasında yer alır.
İştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemeleri, tedavi ile kontrol altına alınamayan ateşli enfeksiyonlar, kemik ağrıları, boyun ve koltuk altı lenf bezlerinde büyüme, diş etlerinde ve karında şişlikler ise özellikle akut lösemi belirtileri arasında kabul edilen bulguları oluştururlar.
Çocuklarda lösemi belirtileri şunlardır:
Çocukluk çağında görülen kanser türlerinin yaklaşık %30’unu oluşturan lösemi, genellikle 2-5 yaş ve 5-10 yaş arası çocuklarda daha yaygın olarak görülür. Yeni doğan bebekler yaşamının ilk 6 - 8 ayında anne sütünden aldıkları bağışıklık desteğini kullanıp, bu dönemden sonra 2 yaşına kadar kendi bağışıklık sistemini düzenlerler. Bu dönemde geçirecekleri viral enfeksiyonlar lösemi kanserini tetikleyebilir.
Bu yaşlarda oluşan raşitizm ve bu hastalığa bağlı olarak gelişen D vitamini eksikliği kan kanseri oluşumunu destekleyici rol oynar. Bu nedenle çocukları uygun hava koşullarında ve doktorunun önerdiği saatlerde güneşe çıkarılması oldukça önemlidir.
Çocuklarda yaygın olarak görülen lösemi belirtileri:
Solgun bir cilt rengi
İştahsızlık ve buna bağlı olarak gelişen hızlı kilo kaybı
Uzun süren ateşli enfeksiyonlar
Vücutta morluklar ya da bezeler oluşması
Karında şişlik
Eklem Ağrıları
Lösemi hastalığının seyri sırasında kemik iliği dışında diğer doku ve organların tutulması sonucunda da bir takım belirtiler meydana gelebilir. Örnek olarak merkezi sinir sistemine kanserin metastaz yapması (sıçraması) sonrasında baş ağrısı, bulantı, kusma ve nöbet gibi çeşitli belirtiler oluşabilir.
Lösemi, merkezi sinir sistemi dışında akciğerler, sindirim kanalı, kalp, böbrek ve testislere de yayılım göstererek bu bölgelere has şikâyetlere neden olabilir.
LÖSEMİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Lösemi tedavisi bireyin yaşı, cinsiyeti, fizyolojik durumu, löseminin tipi ve hastalığın ne kadar ilerlemiş olduğuna göre değişiklik gösterir. Hekimler gerekli muayene ve testleri yaptıktan sonra bireyin genel sağlık durumuna da bakarak tedaviyi planlarlar. Lösemi tedavisinde genellikle kullanılan yöntemler şunlardır:
Kemoterapi: Vücuda zarar veren hücreleri öldürmek için kimyasalların kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Damardan enjeksiyon yoluyla da hastaya uygulanabilir. Tek bir ilaç kullanılabileceği gibi bazen birden fazla ilaç kombine bir şekilde de kullanılabilir.
Radyoterapi: Radyoterapi, anormal şekilde büyüyen ve kansere sebep olan hücrelere zarar vermesi için yüksek enerjili ışınların kullanıldığı bir tedavi şeklidir. Vücutta yalnızca belirli bölgelere yada bazen tüm vücuda uygulanabilir. Bu tedavi aynı zamanda hastayı kemik iliği transplantasyonuna hazırlamak için de kullanılabilir.
Kemik İliği Transplantasyonu: Kök hücre nakli olarak da bilinir. Lösemiye neden olan kanserli kemik iliği yüksek doz kemoterapi ve radyoterapi ile temizlenir. Daha sonra sağlıklı bir kemik iliğinden alınan kök hücre buraya yerleştirilir ve sağlıklı, kansersiz kemik iliğinin oluşması sağlanır. Kök hücre kişinin kendisinden alınabileceği gibi bir donörden de alınabilir.
İmmünoterapi: Kanser vücuda zarar veren bir sistemi içerse de bağışıklık hücrelerimiz kanserli hücreler saldırmayabilir. Bunun sebebi kanser hücrelerinin bağışıklık hücrelerine karşı bir kalkan bulundurmasıdır. İmmünoterapi bu kalkanı ortadan kaldırarak immün yani bağışıklık sistemimizin devreye girmesini sağlamaya çalışır. Böylece bağışıklık hücreleri kanser hücrelerini tanımış olur ve onlara saldırabilir.
Lösemi tedavisinin seyrini değerlendirmek için de hekimler bazı tekniklere başvurabilir. Karaciğer fonksiyon tesleri gibi organların durumunu anlamak için yapılan testler löseminin organlara yayılıp yayılmadığını öğrenmek için yapılabilir. Kan testleri yapılan müdahalelerin kan hücrelerinin kandaki seviyesini nasıl değiştirdiğini gözlemlemek için düzenli aralıklarla istenebilir. Ultrason veya tomografi gibi görüntüleme teknikleri ise löseminin vücuda verdiği hasarı öğrenmek için kullanılabilir.
Lösemi tedavisi diğer birçok kanser türü gibi uzun bir tedavi süreci gerektirebilir. Önemli olan erken teşhis ve tedavidir. Lösemi yani kan kanseri ne kadar erken teşhis edilirse iyileşme için şans da bununla doğru orantılı bir şekilde artacaktır. Gün geçtikçe kanser tedavilerindeki başarı şansı artmakta ve umut verici gelişmeler olmaya devam etmektedir. Kanser vakaları ülkemizde de dünyada da gittikçe artmaktadır. Sağlık kontrollerini aksatmamak ve şüphelenilen belirtiler varsa muayene olmak son derece önemlidir. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır.
