TÜİK Ağustos 2022 finansal yatırım araçları reel getiri oranlarını açıkladı. Reel getiri oranları Yİ-ÜFE''ye ve TÜFE''ye göre ayrı ayrı hesap ediliyor.

* TL mevduatı son bir yılda nominal olarak yüzde 16,25 faiz getirdi. TÜFE''ye göre yüzde eksi 35,49 reel kayıp getirdi.

* Yine son bir yılda Dolar nominal olarak yüzde 112,59 oranında nominal gelir getirdi. TÜFE''ye göre yüzde 17,97 reel getiri sağladı.

Öte yandan Ağustos ayında aylık olarak reel kayıp getiren tek araç mevduat oldu. Mevduatın reel getirisi yüzde eksi 0,25 olurken, borsa (BİST 100 endeksi) yüzde 16,31 reel getiri sağladı.

Yıllık olarak baktığımızda, Dolar ve TL getirisi arasında 53,46 puan reel fark var.

Finansal yatırım araçları arasında bu kadar fark olan başka bir ekonomi yoktur. Bu nedenledir ki, 2013 yılından beri Türkiye dünyanın en kırılgan ekonomisi olarak ilan edildi ve siyasi iktidar bunu dış güçler olarak yorumladı. Hangi ülke, hangi ekonomi olsaydı bu kadar kırılganlığın sonu kriz olurdu.

Dünyada yüzde 10 altında enflasyon olduğu halde, bütün ülkeler faiz artırdı ve fakat yüzde 80 dolayında enflasyon yaşayan tek Türkiye tersine faiz düşürdü. Ekonomide kırılganlık üstüne yapılan bu yanlış, yangına körükle gitmeye benzer. İktisadi açıdan rasyonel değil ve neden yapıldığını da kimse çözemedi.

Borsa''nın Ağustos ayı kazancı, doların reel getirisine yakın, yüzde 16,9 oldu. Ama Borsayı ekonomide bir gösterge olarak almak doğru değil.

Ağustos ayı itibariyle TÜFE''ye göre; BİST 100 endeksi 2020 yılında, yıllık yüzde 0,47 oranında yani çok düşük bir reel getiri sağladı. 2021 yılında ise yıllık olarak yüzde eksi 1,51 reel kayıp getirdi. Bu sene Ağustos ayında bu kayıpları telafi etti ve bir ayda yüzde 16,31 oranında reel getiri sağladı. Böylece bir yıllık reel getiri oranı da yüzde 12,45 oldu.

MB verilerine göre bu yılın ilk 6 ayında  Portföy yatırımlarında 11,4 milyar dolar yabancı sermaye çıkışı oldu. Şimdi Borsaya gelen yabancı sermaye daha sınırlı ve aynı zamanda kalıcı olmayan, spekülatif karakterli yabancı sermayedir.

Son bir yılda Doların yüzde 17,97 reel getiri sağlaması yanında Euro''nun reel getiri oranı daha düşük, yüzde 1,56 oldu. Son bir yılda dolar Euro karşısında değer kazandı. Bunun nedenleri;

1. ABD, FED''in faizi daha erken ve daha yüksek tuttu. Halen faiz oranları ABD''de 2,25-2,50; AB''de 1,25''tir. Reel faiz ABD''de yüzde eksi 5,1 ve AB''de daha fazla eksi 6,3''tür.

2. Rusya savaşı gerek ambargo ve gerekse, doğal gaz sorunu nedeni ile ekonomide yavaşlama sorunu yaşıyor. Bu durum geçicidir. Çünkü AB ekonomisinin siyasi, demokratik, hukuki ve teknolojik altyapısı sağlamdır.

Dahası ABD doların sürekli değerli para olmasını istemez, çünkü rekabet gücünü kaybeder.

AB''de ekonominin yavaşlamasından ve Euro''nun değer kaybından en fazla biz zarar göreceğiz; zira ihracatımızın yüzde 42''sini AB''ye yapıyoruz. Tek dış ticaret fazlası verdiğimiz ülke de AB''dir.