YÖK''ün bir gece yarısı kararıyla üniversite sınavları için baraj uygulamasını kaldırması nitelik tartışmasını alevlendirdi. YÖK''ün aldığı bu kararı muhalefet "seçim yatırımı" olarak görürken, eğitimciler niteliğin ortadan kaldıracağını savundular. YÖK Başkanı Erol Özvar yaptığı açıklamada bu düzenlemenin arkasında yatan temel sebebin daha fazla adaya tercih yapma hakkı tanımak olduğunu söyledi. Oysa eski YÖK Başkanı üniversitelerin kalitesini artırmak için baraj puanlarının yükselmesini savunmuştu. Bu durum madem gereksiz olan baraj puanlarının neden konulduğunu akıllara getirdi. Bu konuda konuşan MEF Üniversitesi Rektör Yardımcısı Erhan Erkut, son adımın tamamen popülist bir adım ve seçim yatırımı olduğunu söyleyerek, "Burada dolmayan devlet üniversitelerini doldurmaya, dolmayan vakıf üniversitelerine ekonomik destek sağlamaya, dolmayan üniversitelerin şehir esnafına destek olmaya, işsizliği dört yıl nadasa bırakmanın hedeflendiğini" söyledi.

Nitelikli insan

Üniversite programlarına öğrenci yerleştirme sistemi sonucunda nitelikli, okuyacağı programa göre temel birikime sahip öğrencilerin bu programlara yerleştirilmesi hem öğrencinin, hem üniversite programının hem de nitelikli insan yetiştirme yolunda büyük gayret gösteren ülkemizin temel gayesidir. Fakat bu yerleştirme sistemine baraj koyarak halledilebilecek kadar basit bir mesele değildir. Öğrencilerin dönem, yıl sonu ve ders bazındaki başarıları takip edilmeli, sınıflarda görev yapan öğretmenlerimizin, okul idarecilerimizin ve eğitim camiamızın görüşleri alınarak kalıcı ve çözüm odaklı tedbirler alınmalıdır. Öğrenciler üniversite kapısına gelmeden, yani tabiri caiz ise araba devrilmeden yol gösterilerek çözüm üretilmelidir. Öğrencilerin başarısı teşhis, takip, kontrol, yönlendirme, yerleştirme ilkeleri dahilinde iyileştirilerek üniversiteye hazırlanmalıdır. Bu süreçleri eğitim camiasının görüşleri alınmadan, karşılaştıkları sorunlar giderilmeden masa başı müdahalelerle çözmek mümkün değildir.

Arz ve talepteki dengesizlikler

Üniversite talebinde son dönemde önemli değişikler olsa da mevcut durum sürdürülemez değildi. Ancak üniversite sayısının artması, talepteki dalgalanmalarla birlikte atıl kapasite sorununu ortaya çıkardı.

Talepteki dalgalanma

Üniversite talebinde son dönemde önemli değişikler olsa da mevcut durum sürdürülemez değildi. Ancak üniversite sayısının artması, talepteki dalgalanmalarla birlikte atıl kapasite sorununu ortaya çıkardı. 2021 yılında 6 devlet, 10 vakıf ve 9 Kuzey Kıbrıs üniversitesinin yerleşme oranı yüzde 11 ile 50 arasındadır. Bunlar içinde Türkiye''nin en köklü üniversitelerinden biri de vardır, on yedi binden fazla kontenjanına ancak 7 bin öğrenci yerleşmiştir. Bu üniversitelerin toplam kontenjanı 38 binden fazladır. Yerleşme oranı yüzde50-70 arasında olan 42 devlet, 20 vakıf ve 5 Kuzey Kıbrıs üniversitesi vardır. Bunların toplam kontenjanı 130 bin civarındadır.

Üniversite önünde böyle bir birikim varken mevcut üniversitelerin atıl kapasitesi ile çalışması kabul edilebilir değildir ve bir yerlerde ciddi yanlışlıkların yapıldığının göstergesidir.

Sorunu kökünden çözerek başarılı olabiliriz.

Yaşanan üniversite eğitimi sorununun kökten çözümü için atılacak adımlar;

1- Üniversite geçiş aşamasında, öğrencilerin tüm hayatının tek bir merkezi sınava göre tayin edilmesi doğru değildir.

2- Ancak bunun öncesinde alınması gereken tedbirler vardır. Öncelikle üniversiteyi istihdamın tek seçeneği olduğu algısını değiştirmek gereklidir. Bunun için mesleki ve teknik eğitimi güçlendirmek, öğrencilerin okullarını bitirince iş sahibi olmalarını sağlamak, yani onlara istihdam garantisi vermek, bu alana yatırım yapmak, nitelikli hale getirerek başarılı öğrencilerin mesleki okulları tercih etmesini sağlamak çok önemlidir. Ayrıca meslek liselerinin binaları, ekipmanları ve alt yapısı bölgenin ve sektörlerin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olmalıdır.

3- Mesleki teknik eğitimin özendirilmesinin yanı sıra ikinci öncelikli husus eğitimin her kademesinde öğrencilerin sağlıklı yönlendirilmesinin sağlanmasıdır. Öğrenciler bilinçsiz ya da hedeflerinden uzak şekilde sadece üniversite okuyarak diploma sahibi olmak için motive edilmemeli, doğru bir stratejiyle yeteneğine, ilgisine, hedeflerine uygun şekilde yükseköğrenime yönlendirilmelidir. Bunun için de öğretmenin yönlendirme sürecinde etkisi ve ağırlığı artırılmalı, rehberlik hizmetleri en üst düzeyde sağlanmalıdır.

4- Kademeler arası geçişte sağlıklı ölçme değerlendirme yapılmalıdır. Bu değerlendirmeler, hem akademik yeterlilikleri ölçecek hem de öğrencinin ilgi ve yeteneklerini keşfedecek ve destekleyecek nitelikte olmalıdır.