Türkiye’de ortalama insan ömrü 78. Dünyada en sık görülen hastalıklardaki risk faktörlerinde “yaşlılık” ilk sıralarda. Bu nedenle özellikle 40 yaşından sora mutlaka bazı sağlık testlerinin yapılması gerekiyor. Aile Hekimliği Uzmanı Dr. Şirin Parkan o testleri açıkladı:
GAİTADA GİZLİ KAN
Kalın bağırsak kanseri riski 40 yaşından sonra 3 kat, 50 yaşından sonra 10 kat fazla artıyor. Erken evrede yakalandığında risk faktörü düşüyor. Yaşam büyük ölçüde garanti altına alınıyor. 40 yaşından itibaren yılda bir kere gaitada gizli kan ve 50 yaşından itibaren de hastanın bulgularına göre değişecek sıklıklarda kolonoskopi ile takip şart.
AKCİĞER FİLMİ
Özellikle de akciğer kanserinin ortaya çıkmasında uzun süre sigara kullanımının riski çok ciddi oranda fazla. 40 yaş sonrası her yıl düzenli kontrollerini yaptıran kişilerin akciğer filmi çektirmesi gerekiyor. 30 yıl her gün sigara içen bir kişinin mutlaka Düşük Doz Toraks Tomografisi yaptırması gerekiyor.
MAMOGRAFİ
Meme kanseri riski 40 yaşından sonra 1,5, 50 yaşından sonra ise 2,5 kat artış gösteriyor. Bu nedenle tüm kadınların 40 yaşından itibaren her 1 yılda bir mamografi çektirmesi gerekiyor.
PAP SMEAR TESTİ
Rahim ağzı kanseri jinekolojik kanserler arasında ikinci sırada. Bu kanser türü özellikle 40-50 yaşları arasında 20’li yaşlara göre 10 kat fazla. 40 yaş üstü kadınların her yıl mutlaka jinekolojik değerlendirme ve pap smear testinden geçmesi gerekiyor.
AÇLIK KAN ŞEKERİ
Fazla kilo ya da ailede diyabet geçmişinin varlığı gibi risk faktörleri bulunmayan herkesin 45 yaşından sonra üç yılda bir diyabet için açlık kan şekerine bakılması gerekiyor.
TANSİYON
Türkiye’de her üç kişiden birinin en önemli sorunlarından biri tansiyon. 45-55 yaş arası erkeklerde 1.5, kadınlarda ise 2 kat riski var. Risk grubunda yer alan kişilerde 40 yaşından sonra yılda bir kere tansiyon ölçüm taraması gerekiyor. Erken tanı hipertansiyonu kontrol altına alıyor, kalp rahatsızlıklarının önüne geçiyor.
KOLESTEROL
Kolesterol düzeyi özellikle kalp damar hastalıkları açısından çok önemli. O nedenle, kalp damar hastalığı riskini azaltmak, dolayısıyla beklenmedik ani genç ölümlerin önüne geçmek için kolesterol düzeyinin mutlaka kontrol ettirilmesi gerekiyor.
KALP KONTROLÜ
Kalp damar hastalıkları riskleri 40 yaşında özellikle ortaya çıkıyor. Bu nedenle, kalp hastalıklarına bağlı risklerin hesaplanarak çok daha erken yaşlarda harekete geçmek gerek. 40 yaşından sonra kadın ve erkeklerin kalp hastalıkları açısından ayrıntılı kontrolden geçmesi erken tanı açısından önemli. 40 yaşından sonra olası hastalık şüphesi durumunda, eforlu EKG, koroner BT, talyum sintigrafisi ve koroner anjiyografi gibi tanı yöntemlerinden faydalnabilir.
KEMİK YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ
Kemik dokusu zamanla bozuluyor. Kemiklerdeki mineral kaybı ne kadar fazla ise kırık riski o kadar çok artıyor. Kadınların kemik kütlesindeki kayıp menopozla birlikte hız kazanıyor. Osteoporoz riski de artıyor. Bu nedenle kadınlarda menopozun ardından, hem kadınlarda hem de erkeklerde 65 yaşından sonra kemik yoğunluğu ölçümünün yapılması mutlaka gerekiyor.
PROSTAT MUAYENESİ
En çok erkeklerde rastlanıyor. Prostat kanserinde yaşlanma en önemli risk faktörü. Her erkeğin 50 yaşından itibaren mutlaka prostat muayenesi olması gerekiyor.
